با رسیدن به بلوغ، سیستم عصبی دچار تغییرات فراوانی میشود. به نظر میرسد افزایش گیرندههای شیمیایی خاصی در مغز، توانایی یادگیری نوجوان را تا هفت برابر کاهش میدهد
نوجوانی خودش به تنهایی سخت هست، کنار آمدن با فشارهای گروه همسالان و طغیان هورمونها در بدن. باید کاهش توانایی یادگیری چیزهای تازه را هم به آن اضافه کنیم. بسیاری از نوجوانان از کاهش توانایی یادگیری خود شکایت دارند که همیشه هم با عکسالعمل خوبی رو به رو نمیشوند. اما مطالعات جدید نشان میدهند که این کاهش توانایی یادگیری، پدیدهای در سیستم عصبی است و نوجوانان مقصر نیستند.
مطالعات تا به حال نشان دادهاند که وقتی کودکان به بلوغ میرسند، توانایی آموختن زبان دوم در آنها کاهش مییابد، پیدا کردن مسیر در یک منطقه جدید برایشان سختتر میشود و در پیدا کردن خطاهای آزمونهای شناختی هم ضعیفتر میشوند.
اما چرا این اتفاق میافتد؟ بر اساس گزارش نیوساینتیست، شریل اسمیت و همکارانش در دانشگاه ایالتی نیویورک معتقدند همه این تغییرات رفتاری به این دلیل اتفاق میافتند که یک گیرنده شیمیایی مغزی به طور موقت افزایش مییابد. این گیرنده شیمیایی فعالیتهای بخشی از مغز را که مسئول یادگیری است، بازداری مینماید.
گروه اسمیت در سال 2007/ 1386 متوجه شدند که در موشها، با رسیدن به بلوغ و قبل از وارد شدن به بزرگسالی، این گیرنده مغزی افزایش مییابد. آنها در مطالعه جدید خود، به این مسئله پرداختند که آیا مشابه آن چه در انسان اتفاق میافتد، این تغییر روی تواناییهای یادگیری موش هم تاثیری دارد.
تغییرات گیرندههای مغزی در زمان بلوغ
این گروه، هیپوکامپ موشها (قسمتی از مغز که مسئول یادگیری است) را مورد بررسی قرار دادند و متوجه شدند موشهای به بلوغ رسیده هفت برابر بیشتر از موشهای کوچک و موشهای بزرگسال از این گیرندههای شیمیایی مغزی دارند. گیرندههای اضافی خصوصا در قسمتهای انتقال پیام سلولهای عصبی درون هیپوکامپ درگیر میشوند که خود دلیل دیگری برای تاثیر این گیرنده بر کاهش یادگیری در نوجوانی است.
در نهایت، گروه توانایی یادگیری فضایی را در موشها بررسی کردند. آنها موشها را در صفحههای گردانی قرار میدادند که در یک قسمت آن، یک شوک الکتریکی خفیف به حیوان داده میشد. موشهایی که به بلوغ نرسیده بودند، بعد از یک دور به خوبی یاد میگرفتند که چگونه از شوک دوری کنند. در حالی که موشهای به بلوغ رسیده حتی بعد از چندین دور هم یاد نگرفتند.
بازیابی توانایی یادگیری
به اعتقاد اسمیت، در انسانها هم، چنین مکانیسمی میتواند دلیل مشکلات یادگیری در نوجوانان باشد. چرا که بلوغ موشها بسیار به بلوغ انسانها شبیه است.
این مطالعه نیز در کنار بسیاری مطالعات دیگر، تاکید میکند که نوجوانی برای سیستم عصبی یک دوره خاص و منحصر به فرد است. در واقع نوجوانی دورهای بین کودکی و بزرگسالی نیست، بلکه دورهای کاملا متفاوت است.
به علاوه اسمیت در آزمایش دیگری متوجه شد که میتواند مشکل یادگیری موشهای بالغ را با تزریق تی.اچ.پی (یک استروئید مربوط به استرس) برطرف نماید. در کودکان و بزرگسالان به طور طبیعی تی.اچ.پی در مواقع مواجهه با استرس ترشح میشود. این ماده فعالیت مغزی را کاهش میدهد و باعث میشود که فرد آرام شود، اما در موشهای به بلوغ رسیده اثر عکس دارد و باعث افزایش استرس در آنها میشود.
اگر این نتیجه در مورد انسانها هم صادق باشد، مممکن است بتوانیم با مداخلههای دارویی یا رفتاری، از پس کاهش توانایی یادگیری نوجوانان بربیاییم.
به اعتقاد اسمیت، میتوان از ترکیبهای تی.اچ.پی برای نوجوانان دارای مشکلات یادگیری استفاده نمود، البته به این شرط که مشخص شود این راه مشکلات دیگری را به همراه نخواهد آورد. به خصوص باید بسیار مراقب بود که چین مداخلاتی روی خلق نوجوانان تاثیری نداشته باشد.
البته هنوز خیلی زود است که این نتایج را به انسان ها تعمیم بدهیم. حتی هنوز در مورد موشها هم، در زمینههایی غیر از یادگیری فضایی، این فرضیه آزمایش نشده است./بهنوش خرمروز